เมื่อเครื่องประดับที่มีการเพิ่มเพชรหรืออัญมณีเข้าไป มีราคาที่สูงขึ้นเป็นเท่าตัว ทำให้เกิดการซื้อขายที่สามารถสร้างความพึงพอใจให้กับทั้งผู้ซื้อและผู้ขายได้เป็นอย่างดี แต่การได้มาของทั้งเพชรและอัญมณี จำเป็นจะต้องขุดหาหรือทำลายพื้นที่ธรรมชาติเป็นวงกว้าง ที่สำคัญคืออัญมณีบางประเภทกำลังจะหมดไป จึงเกิดเป็นการทำเพชรและอัญมณีแบบสังเคราะห์ขึ้น เพื่อตอบโจทย์ในเรื่องนี้ แม้จะไม่ใช่ของแท้แต่กลับทำออกมาได้เหมือนจนจับผิดได้ค่อนข้างยากเลยทีเดียว

เพชรสังเคราะห์ คืออะไร?

การคิดค้นวิธีการสังเคราะห์เพชรมีมาอย่างยาวนาน และสำเร็จจนเป็นรูปร่างชัดเจนได้ในช่วงปี ค.ศ. 1955 หรือช่วง พ.ศ. 2498 ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ที่สามารถสังเคราะห์เพชรออกมาได้จนเหมือนจริง สังกัดอยู่ภายในบริษัท General Electric Laboratory จากประเทศสหรัฐอเมริกา ใช้วิธีการจัดวางอะตอมคาร์บอนภายในเพชรแท้ มาสู่การทำเพชรเทียมหรือเพชรสังเคราะห์ที่มีความหนาแน่นของแกรไฟต์ ที่แทบไม่ต่างจากเพชรแท้ ซึ่งถ้าการเรียงตัวกันของผลึกเพชรแท้มี 8 เหลี่ยม แกรไฟต์ที่ใช้ในการสังเคราะห์เพชร จะเรียงตัวกันได้ถึง 6 เหลี่ยม

พร้อมผ่านกรรมวิธีต่าง ๆ ที่ทำให้อะตอมคาร์บอนอยู่ชิดกับอะตอมของแกรไฟต์ และกลายเป็นความหนาแน่น รวมไปถึงเนื้อภายในที่ใกล้เคียงกับเพชรแท้แทบทั้งหมด โดยถูกเรียกอย่างเป็นทางการว่าเพชรสังเคราะห์หรือ Synthetic Diamond  ภายในจะมีองค์ประกอบของคาร์บอนที่เหมือนกับเพชรธรรมชาติ ทั้งยังมีความแข็งแรงที่เท่ากัน ให้ความถ่วงจำเพาะกับโครงสร้างผลึกที่เหมือนธรรมชาติสร้างมา มีแตกต่างกันเพียงเรื่องของขนาดที่อาจจะเล็กกว่าและออกเป็นสีเขียวหรือสีน้ำตาลอมเหลือง

จากนั้นจึงมีการพัฒนาการสังเคราะห์เพชรมาเรื่อย ๆ จนลดข้อเสียและเพิ่มจุดเด่นให้มีความคล้ายเพชรจริงมากขึ้น โดยมีทั้งการใช้ความดันต่ำ, การ ใช้อุณหภูมิสูงในการผลิตเพชรสังเคราะห์ และมีการใช้สารเร่งปฏิกิริยา เพื่อการสังเคราะห์  พร้อมทำให้เพชรรุ่นใหม่ออกมามีขนาดใหญ่ขึ้น ไม่มีสี หรือสามารถเลือกสีได้ตามความต้องการอีกด้วย ปัจจุบันเพชรสังเคราะห์มีการนำออกขายทั่วไป ซึ่งถ้าถูกนำไปใช้ในทางที่ไม่ดี คือ การหลอกลวงผู้ที่ซื้ออาจจะดูยากมาก ถ้าไม่ใช่ผู้ที่มีความชำนาญจริง ๆ หรือการส่งผลให้ผู้เชี่ยวชาญได้ตรวจสอบผ่านเครื่องมือพิเศษภายในห้องแล็บ จะแทบไม่รู้เลยว่าเพชรที่อยู่ในมือนั้นเป็นเพชรสังเคราะห์หรือเพชรปลอมนั่นเอง

ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว การทำเพชรสังเคราะห์ขึ้นมานั้นมีจุดประสงค์ที่ถือว่าดี เพราะต้องการลดการขุดหาเพชรแท้ที่อาจจะหมดไปในที่สุด ที่สำคัญคือการขุดแต่ละครั้งจะทำลายพื้นที่ธรรมชาติมากพอสมควร แต่การจะตรวจสอบก็ไม่ใช่เรื่องยากจนเกินไป เพราะมีสถาบันอัญมณีศาสตร์ของประเทศสหรัฐอเมริกา ผู้มีชื่อเสียงโด่งดังอย่าง GIA ได้มีการออกเอกสารรับรองทั้งเพชรแท้และเพชรสังเคราะห์อย่างครบถ้วน เพื่อทำให้เกิดความเชื่อมั่นต่อการซื้อขายเพชรในอนาคต

อัญมณีสังเคราะห์ คืออะไร?

พลอยสังเคราะห์หรือมีอีกหนึ่งชื่อไทย คือ อัญมณีประดิษฐ์ ส่วนชื่อทางสากลคือ Synthetic Gemstone จะมีลักษณะคล้ายกับเพชรสังเคราะห์ คือ การถูกทำขึ้นจากนักวิทยาศาสตร์ ด้วยการใช้ส่วนผสมทางเคมี ที่ให้คุณสมบัติของกายภาพ ทั้งเรื่องของพื้นผิวและแสงสีภายในที่เหมือนกับอัญมณีแท้แทบจะทั้งหมด เกิดขึ้นภายใน Lab หรือห้องทดลองเท่านั้น เป็นเพียงแค่การลอกเลียนแบบความคล้ายคลึงจากธรรมชาติ เน้นใช้วิธีการตกผลึก เพื่อทำให้ระยะเวลาสั้นลง พร้อมการใช้วิธีหลอมละลายผงเคมีจากเปลวไฟ แล้วทำการหยดลงบนฐาน เพื่อให้เกิดการตกผลึกภายในและมีการจำกัดคุณภูมิให้ลดลงเรื่อย ๆ  

พร้อมการใช้ความร้อนและความดันสูง จนสามารถเลียนแบบแร่ควอตซ์ออกมาได้ในช่วงปี ค.ศ. 1960 ซึ่งถือว่าให้ความใกล้เคียงกับพลอยธรรมชาติมาก แต่อาจจะมีข้อเสียในเรื่องของต้นทุนการผลิตที่สูงจนเกินไป นอกจากนี้การสังเคราะห์พลอยยังเกิดที่ประเทศญี่ปุ่นด้วยเช่นกัน เป็นการใช้ผงเคมี ผ่านไปสู่ช่องให้อุณหภูมิและเร่งอุณหภูมิให้มีความร้อนจัด เมื่อผงเคมีเริ่มละลายจะไหลและกลายเป็นการตกผลึกไปสู่อีกด้านหนึ่ง จึงเป็นพลอยสังเคราะห์ที่ถูกการันตีว่ามีวิธีการทำสะอาดและใกล้เคียงกับพลอยธรรมชาติที่สุด ซึ่งถ้าดูโดยรวมแล้วเท่ากับว่าการทำพลอยสังเคราะห์มีมากถึง 6 วิธีด้วยกัน  แต่ที่มีเหมือนกันนั่นคือการใช้คุณสมบัติทางเคมีมาทำโครงสร้างผลึก

ส่วนการแยกเพชรและพลอยสังเคราะห์นั้น สามารถทำได้ผ่านทางผู้ที่มีความชำนาญและมีประสบการณ์สูง โดยเฉพาะในกลุ่มของนักอัญมณีศาสตร์ที่มีการฝึกฝนมาเป็นอย่างดี จะสามารถแยกได้จากหลากหลายวิธี จึงทำให้ผู้ซื้อ-ขายมั่นใจได้มากขึ้น